Зала прыбранна па-святочнаму. Госцi займаюць свае месцы. Гучыць беларуская народная мелодыя (у грамзапiсе). Заслона закрыта.

1-ы вядучы: Сёння ў нашай хаце святаа! I гасцей як тут багата!

Усiх на свята запрашаем і сардэчна вас вiтаем: і дарослых, i дзяцей, і шаноўных усiх гасцей.

2-i вядучы: I як кажуць у нас людзi: хай вам даспадобы будуць , жарты, песнi, смех, бо без песнi, хоць ты трэснi. Без гармонiка й дуды ходзяць ногi не туды.

Вядучыя (разам): Шанаванне добрым людзям, Хай вам радасцi прыбудзе! Хлопцы, дзеўкi, мамы, таты! Запрашаем вас на свята!

(Гучыць музыка. Заслона адкрываецца. На сцэне гаспадыня. Яна падмятае падлогу i спявае песню «Чаму ж мне не пець..» Уваходзiць гаспадар і дачка).

Гаспадар: Жонка!

 Гаспадыня: Ой!

Гаспадар: Жонка, а жонка! Нешта ў нашай хаце сёння дужа горача Гаспыдыня: Дык я ж тры днi ў печы палiла, пякла, варыла, смажыла, хачу, каб калядоўшчыкi зайшлi, нашай хаты не мiнулi. Ой, стамiлася я з усiм гэтым.  Жывём мы з мужам небагата: ёсць у нас 5 авечак, кароўка i бычок,4 свiнкi, парсючок, куры, гусi, качаняты i адзiн певень чубаты.

Гаспадар: Вось я сена на стол прынёс, гатуй, жонка, абрус (кладзе сена на стол).

 Гаспадыня: (засцiлае стол абрусам i ставiць розныя стравы, дачка дапамагае). А я блiнкоў напякла, кашы наварыла, вушкi з грыбамi, кiсялек. Сядайце за стол! (Гаспадыня i гаспадар уладкоўваюцца за сталом. Гаспадар выцягвае з-пад абруса сухую траву).

Гаспадар: О, якi добры  ўраджай будзе ў нас сёлета! Жонка, паглядзi, якую я доўгую траву выцягнуў.

Гаспадыня : (нясе першую лыжку да акна). Мароз, мароз, хадзi куццю есцi! Улетку не бывай, Па межах не хадзi, Яры не губi .

Гаспадар: (стукае лыжкай на сцяне). Ты, Мароз-Чырвоны нос, пшанiцу i грэчку не памарозь. Гарбузам, гуркам, расадзе будзе лета вельмi рада. Гаспадыня: Стары, а стары! Цi бачыш ты мяне?

 Гаспадар: Не, не бачу.

 Гаспадыня: А каб ты сапраўды не бачыў за стагамi, за вазамi,за снапамi свету.

 Гаспадар: А ты, жонка, цi бачыш мяне?

 Гаспадыня: Не, не бачу.

Гаспадар: Каб жа ты не бачыла за гуркамi, за гарбузамi, за капустай, за буракамi белага свету.

 Гаспадыня: Каб твае словы ды праўдаю сталi. Ой, нешта лыжкi пападалi. Мусiць, госцiкi да нас прыйдуць.

 Волечка:Матуля, ужо ўсе павячэралі , давай са стала прыбяром.

Гаспадыня: Не , дачушка, сёння ўсе стравы павінны стаяць на стале да раніцы, можа ноччу дзяды прыйдуць куццю есці ( глядзіць у акно). Нешта твае сяброўкі не ідуць і калядоўшчыкаў не чуваць.

Волечка: Зараз прыйдуць, недзе бегаюць па ваколіцы, гадаюць на суджанага. Матуля, а ты, як маладая была, гадала?

Гаспадыня: Вядома гадала ,палажыла пад падушку пруцікі ад веніка ў выглядзе мосціка і сказала :”Прыдзі мой суджаны , перавядзі мяне праз масток . І прысніўся мне твой татка, а хутка за яго і замуж выйшла”.

(Чуецца стук, у пакой улятае валёнак, следам са смехам у пакой убягаюць 4 дзяўчыны).

1: Добры вечар, цётачка. Добры вечар, Волечка (усе вітаюцца).

Гаспадыня.:А што гэта вы робіце?

2: Пакуль да вас ішлі , то знімалі бот з левай нагі і кідалі наперад , глядзелі з якога боку жаніх будзе, куды носік бота глядзіць, то адтуль і сватоў чакай.

3: А ты …. не выйдзеш у гэтым годзе замуж, бо твой бот трапіў у хату, дзе няма маладых і нежанатых хлопцаў.

4: Цётачка, а раскажыце, як вы гадалі ў маладосці?

Гаспадыня: Добра , раскажу і зараз з вамі пагадаем, што вас чакае ў хуткім будучым, сядайце за стол (усе садзяцца за стол).Волечка, пастаў на стол 5 кубачкаў, а вы ўсе адвярніцеся (жанчына кладзе ў кубкі соль, пярсцёнак, манету,хлеб, цукар, цыбулю, ваду, накрывае ручніком), А зараз кожная з вас бярэ кубак у рукі і глядзіць, што там. У каго пярсцёнак - хутка будзе вяселле, манета – да багацця, хлеб – да дастатку, цукар – да радасці, цыбуля – слёзы, соль – да няшчасця, а вада – жыццё без асаблівых перамен.

(Кожная з дзяўчат расказвае , што ў яе кубку).

Гаспадыня: Давайце пагадаем, што вас чакае ў далёкім будучым. Хоць вы яшчэ маладзенькія , але дзяўчаты заўсёды гадалі на замуства. Знімайце з рук пярсцёнкі і кідайце ў гэты кароб з зернем, а я зараз усё перамяшаю. А цяпер зачарпніце рукой жменьку зерня і паглядзіце, што ў вас у руцэ. Медны пярсцёнак – трапіш у бедную сям’ю, срэбраны – выйдзеш за простага хлопца з добрай сям’і, пярсцёнак з каменем – выйдзеш за барына, залаты – за купца. А хто выцягнуў свой пярсцёнак – у таго споўніцца задуманае жаданне. А ў каго ў жмені толькі зерне – у гэтым годзе ніякіх перамен не будзе.

1: Мне бабуля расказвала , як яна гадала са свечкай, вазьмі , Волечка, свечку і запалі яе, хай трошкі пагарыць , а потым расплаўлены воск вылі ў талерачку з вадой, хай астыне, а цяпер глядзіце , што атрымалася.

2: Колькі маленькіх кропелек – гэта да багацця.

3: Па-мойму, гэта падобна на грыб – гэта да здароўя і доўгага жыцця.

4: А мне бабуля расказвала, калі звон з воску атрымліваецца - то будзе нейкая навіна, а калі ліст з дрэва , то гэта азначае , што вам зайздросцяць .

Гаспадыня : Дзяўчаткі, а зараз падыдзіце да пячы і павярніцеся да дроў спіной, вазьміце адно палена, а я скажу вам , які жаніх будзе ў вас            ( дзяўчаты бяруць па палену і падыходзяць да стала).Гладкае палена – харошы, прыгожы жаніх будзе, палена з шурпатай карой - жаніх непрыгожы на выгляд. Палена ў тоўстай, але з  гладкай карой – жаніх багаты. Палена месцамі абодранае – гэта не багаты жаніх, а палена без кары – зусім бедны жаніх.Тоўстае палена –фізічна моцны , тоўсты жаніх. Палена з сучкамі – гэта вялікая сям’я, колькі сучкоў , столькі членаў сям’і. Добра што ніхто з вас не выбраў крывое палена – жаніх будзе п’яніца. (Дзяўчаты абмяркоўваюць і смяюцца).

1: Дзякуй , цётачка, шмат цікавага вы нам сёння расказалі, зараз мы пойдзем калядаваць.

Гаспадыня.: Хачу даць вам параду, знайдзіце яловую галінку і як будзеце класціся спаць, палажыце яе пад падушку, прыгаворваючы:”Кладуся ў панядзелак, кладу пад галаву ельнік, прысніся мне тое, што я задумала”. Сон у гэтую ноч прарочы. А калі з вас хто засядзіцца ў дзеўках , то ў 12гадзін ночы падыдзіце да бліжайшай царквы і абыдзіце яе 12 разоў і тады ў вас з’явіцца новае каханне.

2: Дзякуй , цётачка, за парады , будзьце здаровы, а мы разам з Волечкай пойдзем калядаваць, усім добрым людзям дабра жадаць.(Дзяўчаты выходзяць)

Гаспадыня: Мы таксама чакаем калядоўшчыкаў.

(Стук у дзверы. Заходзяць калядоўшчыкі). Віншаванні калядоўшчыкаў

1:Добры вечар у хату! Адкажы нам, гаспадыня, ці зайсці, ці сесці, ці каўбасу з’есці?

2: Ці вяліш, гаспадару, каляду заспяваці, ці так Калядзе даці?

3:Надышлі Калядкі, бліны ды аладкі.

4:Каляды - хрысціяне (славяне) рады.

1:На Каляды ўночы трашчыць, а ўдзень плюшчыць.

2:Калядкі добрыя святкі: наеўся, напіўся, ды й на палаткі.

3:Дзень добры , Пані Гаспадыня

Усе: Каляда-маляда ды калядачка,

4:Дзень добры , хлопцы і дзяўчаты

Каляда-маляда ды калядачка,

1:А хвала таму, хто ў гэтым даму.

Каляда-маляда ды калядачка,

2:Гаспадыні мы жадаем: мець усяго даволі, а бяды - ніколі!

Каляда-маляда ды калядачка,

3:Хлопцам мы жадаем сілы багата,вучыцца на выдатна.

Каляда-маляда ды калядачка,

4:А каб вас. дзяўчаты, камары не елі мухі не кусалі, настаўнікі хвалілі.

Каляда-маляда ды калядачка

1:Мы вашага двара дый не мінаем, з Калядным святам вас вітаем.

2: Мы са святам вас вітаем, шчасця, радасці жадаем!

3:Каб у вашай хаце было заўсёды што даці!

4:Каб былі міскі, лыжкі памыты, і дзеткі сыты!

1:Каб мірна, весела жылося і дабро вялося!

2:Каб пілося-елася і яшчэ хацелася!

3:Будзьце здаровы, як рыжык баровы!

4:Майце торбу грошай, жывіце ў раскошы,

1:Дабра поўнае клецце, павагу ў свеце!

2:Усяго даволі, а бяды – ніколі!

3:Судзі, Божа, гэтыя святы праважаці ды й другіх дачакаці!

4:А во, паглядзіце, каго мы з сабой прывялі! (гаспадары адгадваюць, што каза).

1: Каза можна выгнаць са двара "нячысцікаў", а таксама прынесці плённы здабытак у хату.

(Танец казы (“Го-го-го, каза!”)

2: Го-го-го каза, го-го-го шэра,

Дзе каза хадзіць – там жыта радзіць,

Дзе каза хвастом – там жыта кустом,

Дзе каза нагой – там жыта капой,

Дзе каза рагом – там жыта стагом,

Дзе яна бывае – там шчасце вітае.

Го-го-го каза, го-го-го шэра!

3:А зараз ў вашай хаце дазвольце песню заспяваці.

Песня «Неба і зямля радасна спяваюць» (усе выконваюць песню).

Неба і зямля, неба і зямля радасна спяваюць,

Анёлы свету, анёлы свету дзіва абвяшчаюць

Прыпеў:

Хрыстос нарадзіўся, Бог аб’явіўся.

Анёлы спяваюць, пастушкі іграюць,

Дзіва, дзіва абвяшчаюць.

У Батліеме ,у Батліеме вясела навіна:

Чыстая дзева, чыстая дзева нарадзіла сына

Прыпеў:

Хрыстос нарадзіўся, Бог аб’явіўся.

Анёлы спяваюць, пастушкі іграюць

Дзіва, дзіва абвяшчаюць.

І мы дзіцятку ,і мы дзіцятку, Богу паклон дайма.

Слава на ўзвышніх, слава на ўзвышніх яму заспявайма

Прыпеў:

Хрыстос нарадзіўся, Бог аб’явіўся.

Анёлы спяваюць, пастушкі іграюць,

Дзіва, дзіва абвяшчаюць.

3: А за гэтымі словамі святкуйце здаровымі.

Дый з сямейкаю, дый з вясёленькаю.

4: Дзякуй гэтаму дому, а мы пойдзем к другому.

1: Пойдзе наша Каляда да другога двара.

Усе: Каляда-маляда ды калядачка,

1: Здаровы бывайце нам каляду дайце, нам каляду дайце.

Каляда-маляда ды калядачка.

(Гаспадар iдзе да гасцей i частуе iх. Стук у дзверы. Уваходзяць дзяўчаты).

(Калядоўшчыкі выходзяць).

Дзяўчаты: Шчодры Петрык , дай варэнiк, кусок каўбаскi, дай другую, яшчэ пашчадрую. Добры вечар.

Гаспадыня: Добры вечар(частуе дзяўчат).

Дзяўчаты: Дзякуем, дзякуем.

 Гаспадыня: Давайце, госцейкi, заспяваем!

(Дзяўчаты спяваюць прыпеўкi).

1.На Калядкi заспяваем,

 Дарагiя дзевачкi!

Гарманiст у нас прыгожы,

Грае нам прыпевачкi.

2.Цi я ў мамкi не дачка!

Цi я не дачушка!

Хоць малая я расточкам,

 Але ж весялушка

3.А ў кругу не размiнуцца:

 Танец каруселiцца.

I прыпеўкi не здаюцца,

Самасеем сеюцца.

4.На гары стаiць бяроза,

Дробны лiст угору ўе.

 Што за жонка ў Лявона:

 Разгуляцца не дае.

     5.Ой бяда, бяда , бяда:

       Хлопцаў  з’ела машкара.

      Толькi тыя засталiся,

       Што парфумам палiлiся.

      6.Не судзiце, мужыкi,

        Не судзiце цеткi,

        Беражыце языкi

       Дочкам на падмёткi.

     7.Мы прыпеўкi вам спявалi,

        А вы нас паслухалі.

        Ну, а зараз вас папросiм,

        Каб вы нам пахлопалi.

Гаспадар: А я вось каляндар знайшоў, дзе змешчаны загадкi. Хто на Калядкi адгадае загадкi, таму маладзiца дасць каўбаскі.(Гаспадар загадвае загадкі, а дзяўчаты адгадваюць).

 1. Без голасу вые, а без рук абрусы сцеле (мяцелiца).

 2.Сярод двара стаiць капа: спераду вiлы, ззаду мятла (карова).

3. Тапiлi яго, сушылi, дубасiлi ды рвалi. Круцiлi ды ткалі. А пасля на стол паслалi (лён).

4. Ляцяць птушкi без крыл, а садзяцца без ног (сняжынкi).

(Хто адгадаў загадкi, атрымлiваюць падарункi ад гаспадыні).

1: Засядзелiся мы у вас , дарагiя гаспадары , трэба бегчы дадому яшчэ і пагадаць паспець.

1. : Каб доўгiя гады жылi, каб здаровы былi i пра нас не забывалiся.

2. : Каб вялiся свiннi i авечкi, i вы жылi, як чалавечкi .

4: Каб лета дачакалiся, а зiмою з Калядою сустракалiся.

Усе разам: МОЦНА КАХАЙЦЕ, НА ГЭТЫМ БЫВАЙЦЕ!

Песня «Бывайце здаровы».Заслона.